Windturbines verschijnen op steeds meer plekken in ons landschap. Dit gaat echter niet zonder slag of stoot. Waar windturbines worden gepland, komen inwoners vaak in opstand. Voor het programma Nieuwe Uitzichten heeft ontwerpster Emy Bensdorp zich in deze weerstand verdiept.
De klimaatcrisis is een mondiaal probleem. Veel van de genomen maatregelen vinden echter plaats op lokaal niveau en raken de lokale bevolking. Het veranderen van de omgeving botst regelmatig met de ervaren lokale en culturele identiteit. Zo ook in de gemeente Venray, waar het plan voor een kleinschalig windpark door 69% van de inwoners werd weggestemd.
Wat betekent de komst van moderne windmolens voor de identiteit van ons landschap en onszelf? Emy Bensdorp is met deze vraag aan de slag gegaan en ontwierp als gespreksstarter een oud-Hollands theeservies met molentjes. De historische windmolens die we nu als nationaal erfgoed zien, werden ooit namelijk ook bedreigend, lelijk en eng gevonden. Kun je het je voorstellen? Door met een kopje thee erbij in gesprek te gaan met betrokkenen, creëert Bensdorp ruimte voor de drie pijlers die in haar optiek de energietransitie verder kunnen brengen: dialoog, participatie en de menselijke maat.
De gemeente Venray wil het transport per OV stimuleren en werkt daartoe aan een herinrichting van Station Venray. De versteende stationsomgeving maakt de komende jaren plaats voor een ontwerp waarin planten en bomen de hoofdrol krijgen. Ontwerper Fabian Seibert geeft op een ludieke manier de natuur een stem in het transitieproces van steen naar groen. Hiervoor voegt hij nieuwe pictogrammen en codes toe aan de bekende tekens die al in het stationsgebied aanwezig zijn.
Klimaatverandering is een traag proces en blijft daardoor enigszins abstract. We moeten dingen anders doen, maar hoe dan? Het is haast onvoorstelbaar om de honderden kleine beslissingen die we dagelijks maken, te linken aan zoiets groots en abstracts als het klimaat. Toch zal de verandering juist daar moeten plaatsvinden, in al die dagelijkse beslissingen en reacties. Eén grote geniale oplossing is er immers niet, we kunnen alleen maar vertrouwen op de optelsom van ontelbare kleine oplossinkjes.
Het veranderen van patronen en gewoontes, en dus het nemen van andere beslissingen, vergt aandacht en focus. Je moet je bewust zijn van wat je doet, om het anders te kunnen doen. De vraag is of we dat nog kunnen: de stortvloed aan informatieflarden en de verslaving aan emotionele feedback van ‘vrienden’ en ‘volgers’ hebben ertoe geleid dat onze gemiddelde aandachtspanne al jaren krimpt. Men vermoedt dat onze aandachtspanne nu al onder de 9 seconden ligt, vergelijkbaar met die van een goudvis. Wat voor oplossingen bedenkt een goudvis tegen klimaatverandering?
Aan de andere kant is het vereenvoudigen van boodschappen precies wat wij als samenleving gebruiken om zonder grote conflicten de dag door te komen. Het blijft verbazingwekkend hoe een bende individuen erin slaagt een kruispunt over te steken, zonder elkaar in de haren te vliegen. En dit alleen maar door de hulp van een paar gekleurde lampjes. Rood en groen. Eenvoudige boodschappen. Eenvoudige vormen en kleurcodes.
Het zijn deze codes en pictogrammen die ons helpen met beslissen als we snel van A naar B moeten, zoals bij een treinstation. Ga ik links of rechts. Moet ik wachten of rennen. De opgave is dat je de volgende keer bij die beslissing niet alleen aan jezelf denkt, maar ook aan de drie miljard organismen die leven in een liter grond onder het perron. Je hoeft niet de hele dag aan de natuur en het klimaat te denken. Maar begin eens met 9 seconden. Dan 10, dan 11, dan 12.
Probeer het.
Zelfs de goudvis zal je dankbaar zijn.
Emy Bensdorp, Deep Time Agency, Biën Kamphuis & Rutger Vos, Brecht Koelman, Chaim van Luit, Lobke Meekes, Ingeborg Meulendijks & Rick van der Linden, Christian Odzuck, Judith Reijnders, Judith Schils, Fabian Seibert, Mona Steinhäußer
Nieuwe Uitzichten zoekt naar manieren om de natuur te integreren in onze directe leefomgeving, en daarmee in ons dagelijks leven. De tentoonstelling toont een selectie van haalbare voorstellen, wenselijke ideeën, poëtische denkpistes en megalomane plannen. Hoe kunnen planten en bomen worden ingepast in een overvolle binnenstad? Komen de tropische wouden die Nederland miljoenen jaren geleden bedekten straks weer terug? Hoe krijg je bewoners, bezoekers en ondernemers betrokken bij nieuwe vormen van natuur? En wat als alle bedrijven op een industrieterrein zouden besluiten om samen de Hangende Tuinen van Babylon te reconstrueren?
De tentoonstelling vormt de aanloop naar de gelijknamige manifestatie Nieuwe Uitzichten van Museum Van Bommel Van Dam en Odapark. Negen kunstenaars en ontwerpers werden uit een open call geselecteerd om een voorstel te ontwikkelen dat bijdraagt aan de vergroening van onze omgeving. Hun plannen worden deze zomer gerealiseerd in Blerick, Oostrum, Tegelen, Venlo en Venray. De uitkomsten op locatie zullen van 9 september tot 2 oktober 2022 te bezoeken zijn middels fiets- en wandelroutes.
In samenwerking met: Museum Van Bommel van Dam
Van 20 mei t/m 26 oktober 2025
GEWORTELD, een audioboswandeling’ is een luisterroute door Odapark en het aangrenzende bos. Met koptelefoon op hoort het publiek verhalen over de bomen én persoonlijke verhalen van mensen uit Venray. Zo biedt de route een verrassende kijk op de natuur en een onverwachte ‘ontmoeting’ met mensen uit de buurt. Langzaam maar zeker ontdekt de wandelaar dat boom en mens op elkaar lijken.
Dit audiowerk van Els Huver sluit aan bij deze tijd waarin de natuur onder druk staat en het klimaat om gedragsverandering vraagt. Omdat de mens eerder bereid is iets voor een ander te betekenen wanneer hij zichzelf in de ander herkent, wil Huver het publiek laten ervaren dat het zich ook in de natuur kan herkennen. Het is een seizoensgebonden kunstwerk, GEWORTELD ervaar je op z'n best als park en bos groen zijn. In 2024 is de route daarom beschikbaar tot en met de herfstvakantie.
WORKSHOP: GEWORTELD
‘GEWORTELD, een audioboswandeling’ is een luisterroute door het Odapark en aangrenzend bos-gebied. Het publiek hoort via de koptelefoon verhalen over de bomen én persoonlijke verhalen van mensen uit Venray: verrassende, herkenbare en ontroerende verhalen waaruit blijkt hoeveel mens en boom op elkaar lijken. Kunstenaar Els Huver wil met de workshop jonge mensen dichter bij de natuur brengen.
Inhoud
Vertrekpunt is de 75 minuten durende route die in groepjes wordt afgelegd. Aansluitend teke-nen/schilderen de deelnemers met kleurpotloden, vetkrijt en verf een boom zoals zij zichzelf zien: met sterke wortels of veel gebogen takken of stevig staand tussen andere bomen. Hiermee reflec-teren ze op wat ze tijdens de wandeling hebben gehoord. Maar dit biedt ook een nieuwe blik op hunzelf.
In de psychologie wordt wel gezegd: als je een boom tekent, teken je jezelf. Wanneer de jongeren klaar zijn met het maken van hun kunstwerk analyseren ze de eigen boom a.d.h.v. een aantal kenmerken: de plaats van de boom op het vel papier, de stam, de kruin, takken…etc. Zo toont de getekende boom hoe de maker in de wereld staat.
Tenslotte maken we op de trappen voor het paviljoen een foto van de leerlingen met hun tekenin-gen. Samen vormen ze dan een bos: een eenheid die elkaar versterkt.
Wanneer van mei tot de herfstvakantie:
Tijdvakken van 9.30 - 12.00 uur of van 12.30 tot 15.00 uur
Aantal max. 20 leerlingen
Leeftijd 12+
Prijs arrangement € 365,-
Concept, productie, montage, tekst
Els Huver
Stem gids
Rufus Hegeman
Geluid
Mike Kramer
Decorbouw
Liesbeth van Litsenburg
Eindmix
Arno Peeters
Speciale dank aan de inwoners van Venray die aan GEWORTELD hebben bijgedragen en aan de vrijwilligers van Odapark.
‘GEWORTELD, een audioboswandeling’ is tot stand gekomen met steun van het Odapark, Mondriaan Fonds, Vriendenloterij, Prins Bernhard Cultuurfonds en Gemeente Venray.
Van 24 augustus t/m 23 oktober 2022
Els Huver
De klimaat veranderingen vragen om een herziening van de relatie tussen mens en natuur. ‘GEWORTELD, een audio-boswandeling' verbindt natuur en maatschappij met elkaar.
Kunstenaar Els Huver creëert met dit actuele werk verbinding tussen mens en boom door de overeenkomsten tussen beide uit te lichten. Lopend door het bos hoort de bezoeker aan de audioboswandeling - met koptelefoon op - verhalen over de bomen en persoonlijke verhalen van mensen uit Venray. Al luisterend gaat de bezoeker zichzelf in beide herkennen: in de bomen en de mensen van Venray.Openingstijden: Odapark is om 13:30 uur tot 17:00 uur open van dinsdag tot zondag.
Duur audiowandeling: 70 minuten / 2,8 km
Geschikt voor 12+
Tip: trek stevig schoeisel aan.
De Kopsalon wil met artistieke middelen ruimte creëren voor een open blik op de thema’s van deze tijd. Met dat doel verschuift hij perspectieven en verkleint afstanden tussen denkbeelden en mensen.
Drijvende kracht achter de in 2016 opgerichte De Kopsalon is Els Huver. Haar werkzame roots liggen bij de Hilversumse radio - VARA en IKON - maar in de afgelopen jaren heeft zij zich ontwikkeld tot maker van verrassende, theatrale audioproducties op locatie. Op een vernieuwende manier brengt ze gesproken woord bij een divers publiek.
Met ogenschijnlijk eenvoudige middelen - audioverhalen - zaait ze radicale verbeelding in een alledaagse omgeving: in een kapsalon, wijk, bos. Dat deed zij bijvoorbeeld met de Kopsalon voor Hoofdzaken: een audioinstallatie in de vorm van een vintage kapsalon. Onder de droogkap luisterde het publiek naar herkenbare verhalen van mensen die tot dat moment op afstand stonden, zoals psychiatrische patiënten en vluchtelingen.
De Kopsalon streeft naar een inclusieve vorm van cultuurbeleving. Laagdrempelig, maar van hoge kwaliteit. Producties krijgen bij voorkeur vorm in de openbare ruimte waar het publiek wordt verleid een nieuw blikveld te onderzoeken.
Afbeelding: Els Huver 2022
Concept, productie, montage, tekst: Els Huver
Productieassistent: Sandra Raijmakers
Stem gids: Rufus Hegeman
Geluiden: Mike Kramer
Decorbouw: Liesbeth van Litsenburg
Eindmix: Arno Peeters
Vormgeving: Inge Korten
Speciale dank aan de inwoners van Venray die aan GEWORTELD hebben bijgedragen en aan de vrijwilligers van Odapark.
‘GEWORTELD, een audioboswandeling’ is tot stand gekomen met steun van het Odapark, Mondriaan Fonds, Vriendenloterij Prins Bernhard Cultuurfonds en Gemeente Venray.
Odapark Venray heeft plek voor een nieuw bestuurslid!
Heb jij ervaring met vrijwilligersbeleid, horeca, natuur óf vastgoed? Kijk dan even naar de vacature tekst. Leuk als je ook aan boord komt!
Boris Dieleman, Juul Lit, Elisa Verkoelen, Josine Vissers, Rosa Vrij
ELISA VERKOELEN
The Known Artist is een gezamenlijk initiatief van het Huis voor de Kunsten Limburg, Odapark, Museum Van Bommel Van Dam, FLACC / Jester Genk, Grey Light Projects, Destination Unknown en Consulaat Generaal Düsseldorf en wordt financieel ondersteund door Cultuurregio Noord-Limburg en stichting ZABAWAS.
Over de kunstenaars
Colofon
Gedurende de afgelopen maanden hebben de deelnemers van het Apprentice Master Project zich onder begeleiding van Jasper Griepink laten inspireren door een reeks schrijfopdrachten. Via deze opdrachten en het met elkaar delen van de uitkomsten, zijn (flarden van) karakters en speculatieve werelden ontstaan die ondergronds met elkaar verbonden zijn. Iedere kunstenaar trad een nieuwe wereld binnen via drie valkuilen. De plek die hierdoor is ontstaan verbindt de werken van de kunstenaars met elkaar, terwijl er ook ruimte voor interpretatie overblijft. De beschreven plek onderaan de tunnel is nog in wording; het is een plaats in de verbeelding. Elk bezoek aan de tentoonstelling in Odapark geeft steeds een ander fragment prijs van het verhaal waarin als rode draad de bodem, valkuilen, dromen, grotten en dialogen voor verbinding zorgen. In een doorlopende wisselwerking activeren de tekstfragmenten de werken, terwijl de werken hun vorm en kleur teruggeven aan de tekst.
“De plek die wij hebben beschreven bestaat enkel in het moment, en alleen als er iemand kijkt…”
Apprentice Master
Apprentice Master is een program van Kunstpodium T uit Tilburg, waarin net afgestudeerde kunstenaars samen met gerenommeerde kunstenaars een uitwisselingstraject van één jaar ingaan. Ze komen regelmatig samen en wisselen ideeën en ervaringen uit. Deze samenwerking tussen Apprentices en Master resulteert uiteindelijk in exposities die voor publiek te bezoeken zijn, verspreidt over het land. Ieder jaar nodigt Kunstpodium T een kunstenaar uit die als ambassadeur en gastcurator de lijst met Masters vormgeeft voor het Apprentice Master programma: de Year Master, dit jaar Yasser Ballemans. De managing director van Kunstpodium T en de Year Master selecteren de Masters en koppelen hen aan de Apprentices. De groepen worden gevormd op basis van portfolio’s en presentaties. Bij de groepvorming wordt gekeken naar werkwijze, discipline en inhoud. De groepen dagen elkaar uit, bevragen elkaar en laten de diversiteit zien binnen de beeldende kunst. De groep die hier bij Odapark exposeert wordt begeleid door Master Jasper Griepink.
Mizuki Kimura is een beeldenmaker en verhalenverteller. In haar werk worden werkelijkheid, ideeën en dromen samengebracht tot een nieuwe beeldenwereld. Hierin komen mensen, mythische wezens en natuurlijke elementen bijeen die de toeschouwer aanmoedigen om te blijven dromen, fantaseren en te dwalen. Het is een wereld waar zowel het werk als de kunstenaar en de toeschouwer zich ontwikkeld. Nieuwe interpretaties leiden tot nieuwe ideeën, waardoor er een oneindig reeks aan verhalen ontstaat.
De woekerende installaties van Barbara Schouten lijken bijna tot leven te komen in hun eigen biotoop. Het zijn grillig gevormde organismen die zijn opgebouwd uit afgedankte materialen, die zij vervormt door ze te verhitten, in te snoeren en met elkaar te verbinden. Inspiratie vindt Schouten, oorspronkelijk opgeleid als voedingskundig ingenieur, in micro-organismen en cellen die je normaal gesproken alleen onder een vergrootglas kunt zien. Zij transporteert de vormen uit de microkosmos naar de menselijke schaal. De combinatie van de natuurlijk aandoende organismen die zijn gemaakt uit anorganische materialen roept een spanningsveld op en nodigt uit om na te denken over de relatie van de mens met de natuur. Schouten studeerde in 2021 af aan de Nieuwe Akademie Utrecht.
Sjors Smit studeerde in 2021 af op Sint Joost School of Art & Design als autonoom beeldend kunstenaar en woont en werkt in Rotterdam. Aan de hand zijn multidisciplinaire praktijk richt hij zich voornamelijk op het creëren van ruimtelijke installaties die vaak het dialoog opzoeken met hun directe omgeving. Zijn werk begeeft zich op het grensgebied tussen de (onzichtbare) realiteit en fictie; door zowel te kopiëren als te vervreemden roept hij zijn publiek op om deel te nemen aan zijn fenomenologische kijk op de wereld om ons heen.
Jasper Griepink (hen/hij) onderzoekt spiritualiteit, ecologie, gemeenschap, taal en de verbeelding en mogelijkheden hieromheen. In recentelijk werk, dompelt Griepink bezoekers onder in verhalen en installaties waarin de wereld van folklore, druïden, natuurwezens en futuristische gebeurtenissen samenvallen. Griepink opereert als een hybride tussen een natuurpriesteres en een muziekartiest in rituele samenkomsten vol belichamingen en participatie. Hun laatste werk is de solotentoonstelling EARTHSHRINE, een hedendaagse tempel voor de aarde in MU, Eindhoven. Jasper Griepink studeerde in 2013 af aan het Piet Zwart Instituut. Hen geven les aan de Master Ecology Futures op de MIVC St. Joost te Den Bosch, en zijn tevens curator voor het RE_NATURE festival.
colofon
Pitfalls
Wieneke Bremer, Mizuki Kimura, Barbara Schouten, Sjors Smit & Jasper Griepink
26 juni – 17 juli 2022
samenstelling en tekst
Wieneke Bremer, Mizuki Kimura, Barbara Schouten, Sjors Smit & Jasper Griepink
Grafisch ontwerp
Inge Korten
Apprentice Master is een project van Kunstpodium T in Tilburg
Deze tentoonstelling kwam tot stand dankzij de steun van Mondriaan Fonds, Provincie Limburg, Gemeente Venray en de vrienden en sponsoren van Odapark.
Met speciale dank aan het team en alle vrijwilligers van Odapark.
Odapark centrum voor hedendaagse kunst
Merseloseweg 117 Venray
www.odapark.nl