De tentoonstelling SHIFTING HORIZONS brengt een vijftal kunstenaars bijeen die allen site-specifiek werk tonen in Odapark. De kunstenaars hebben zich laten leiden door de verhalen en geografie van de omgeving. Dit is soms concreet, zoals in het werk van Lisa Šebestíková. Zij heeft zich laten leiden door de wijze waarop stuifzand zich verplaatst. En soms is dit abstract en ongrijpbaar, zoals in de video-installatie van Leandros Ntolas. De subjectiviteit van de waarneming vormde het uitgangspunt van de werken die hij voor deze tentoonstelling realiseerde.
 
De metafoor van de horizon werkt op meerdere manieren. De horizon heeft enerzijds betrekking op het aan ons verschijnende landschap. Het landschap is er wanneer we onze ogen openen. Het bestaat uit concrete materialen als as, lava, zand, stuifmeel, zout, aarde, klei of water. De horizon heeft niet alleen betrekking op de externe wereld buiten ons, maar heeft eveneens betrekking op ons zelf. De horizon bestaat enkel doordat er iemand is die kijkt. Iets een horizon noemen, impliceert een bepaalde kijkrichting en een standpunt vanuit waar gekeken wordt. Horizon duidt dus op een relatie. Er is een landschap en er is iemand die kijkt naar en vanuit datzelfde landschap. De twee bestaan niet zonder elkaar. Niet voor niets staan onze ogen horizontaal, net als de scheidslijn tussen hemel en aarde.

Horizon duidt op een afstand tussen het verste punt in het landschap en degene die ernaar kijkt. Deze afstand biedt mogelijkheden voor verandering. Door van positie te veranderen, verschuift ook de blik op hetgeen waarnaar gekeken wordt. Om van de ene situatie in een andere te geraken dient een route afgelegd te worden. Om te kunnen veranderen is dus beweging vereist. En om in beweging te komen is bewegingsruimte noodzakelijk. De kunstenaars uit deze tentoonstelling bieden tools om zo’n beweging mogelijk te maken. De kunstwerken bieden de mogelijkheid om van kijkrichting te veranderen. Deze verplaatsing geschiedt soms letterlijk, zoals alledaagse gebruiksvoorwerpen die in een andere context geplaatst worden. Soms is deze verschuiving immaterieel, zoals de verschuiving van aandacht van een object naar de lege ruimte rondom een object.

De deelnemende kunstenaars willen net als activisten en demonstranten een verandering van handelen teweeg brengen. Hun middelen bestaan echter niet uit lijm, blokkades, leuzen en protesten. Zij duwen je niet uit een dogmatische sluimer, maar trachten door te kietelen je kijkrichting te veranderen. Deze kunstenaars fluisteren, spelen, en prikkelen de zintuigen op een subtiele en indirecte manier; het gaat niet over radicaliteit. Echo’s, schaduwen en negaties van voorwerpen zijn de middelen waarmee ze dat doen. Ze nodigen uit om je eigen mogelijkheden te verkennen om de vertrouwde blik te verlaten en nieuwe zienswijzen toe te laten, zonder dat je er bewust toe aangezet wordt. De verschuiving van aandacht biedt een ander perspectief op het vertrouwde. Het bekende verschijnt zodoende in een nieuw daglicht.

In deze tentoonstelling worden verschillende soorten afstanden en relaties bijeen gebracht. SHIFTING HORIZONS heeft dus betrekking op zowel de fysieke als de mentale horizon. Op het concrete en het abstracte. Op doen en denken. Hier en daar. Nu en de toekomst. Op het materiële en het geestelijke. Het letterlijke en het imaginaire. Het landschap en de innerlijke wereld. Speelruimte en denkruimte. Souplesse, flexibiliteit, vindingrijkheid, openheid en beweeglijkheid zijn de middelen die de kunstenaars ingezet hebben om met deze afstand te spelen. Het is nu aan de bezoeker van deze tentoonstelling om het stokje over te nemen en de mogelijkheden te verkennen om zich te bewegen, van positie te veranderen, zich te verplaatsen, van kijkrichting te veranderen en zodoende het nieuwe voorstelbaar te maken.

Eva Hoonhout is geïnteresseerd in de vraag wat het betekent om voor jezelf te zorgen. In een tijd waarin we op jacht lijken te zijn naar een gezonder, evenwichtiger en tegelijkertijd welvarend bestaan, onderzoekt zij de wijze waarop wij ons tot ons zelf verhouden. Binnen deze dynamiek vraagt ze zich af hoe online content zoals recepten, tutorials, work-out video's en zelfliefde-vlogs invloed hebben op ons offline leven. Zij bevraagt hoe alledaagse handelingen - zoals het schoonmaken van je leefomgeving - iets kunnen zeggen over onze mentale gezondheid. In het werk gemaakt voor Odapark biedt Eva Hoonhout een poëtische en open reflectie op zelfzorg en onze hedendaagse blik op mentale gezondheid. Dat zij haar werk plaatst in de nabijheid van het psychiatrische verleden en heden waar Venray om bekend staat, is trefzeker.

Eva Hoonhout / °1990 Eindhoven / 2017 Master of Fine Arts - Studio for Immediate Spaces, Sandberg Instituut Amsterdam / 2013 Bachelor of Fine Arts, AKV St. Joost Breda / www.evahoonhout.com /

Koen Kievits tracht tegengas te bieden aan de huidige beeldenstorm die raast in dit gedigitaliseerde en onpersoonlijke tijdperk. Hij wil ons laten stilstaan bij onze innerlijke verbondenheid met de buitenwereld. Het kijkvermogen vormt de verbindende factor tussen de imaginaire ruimte en de externe buitenwereld. Hij wil de manier waarop we verbonden zijn met de wereld herstellen. Hij wil ons stil laten staan bij fenomenen die we enkel kunnen ervaren als we gas terug nemen. Hij wil aanzetten tot contemplatie omtrent thema’s als tijd en tijdelijkheid, verandering en vergankelijkheid, stilte en eeuwigheid. Hiertoe speelt hij met noties als verschijnen en verdwijnen, aanwezigheid en afwezigheid, beweging en stilstand, positief en negatief. In Odapark toont hij een videoprojectie in een zandinstallatie. Het zand verdwijnt in een draaikolk. De repetitieve en meditatieve kwaliteiten van dit werk maken het mogelijk dat degene die zijn aandacht richt op dit vallende zand, zelf ook voor even verdwijnt.

Koen Kievits / °1996 Hilversum / 2019 Bachelor of Fine Arts - Base for Experiment, Art and Research, ArtEZ Arnhem / www.koenkievits.com /

Rebecca Niculae heeft een fascinatie om beelden te maken van materiaal dat niet als beeld bedoeld is. Hiermee bevraagt zij de status van een beeld. Zij houdt ervan fundamentele vragen te stellen. Telkens graaft zij een laag dieper, als een Droste-effect dat nooit ophoudt. Zij bevraagt niet zozeer wat een beeld is, maar wat de condities zijn die het mogelijk maken dat iets als beeld verschijnt. Werkvormen die in staat zijn om uitdrukking te geven aan deze grondvragen zijn afbeeldingen van afbeeldingen, foto’s van foto’s en echo’s van echo’s. Afstanden, tussenruimte en leegtes zijn de mogelijkheidsvoorwaarden waarop beelden in ons retina kunnen verschijnen.

Rebecca Niculae / °1991 Goes / 2017 Master in Philosophy, Science & Society, Tilburg University / 2016 Bachelor of Fine Arts, AKV St. Joost Breda / www.rebeccaniculae.com /

De focus van aandacht ligt in het werk van Leandros Ntolas op de perceptie en het visuele apparaat dat kijken mogelijk maakt. De ogen waarmee we kijken vormen het centrum van onze wereld en bepalen onze blik waarmee we naar de werkelijkheid kijken. Dat kijken de mogelijkheid is om toegang te hebben tot de buitenwereld is voor de meeste mensen een vanzelfsprekendheid die niet gauw bevraagd en onderzocht wordt. De kracht in het werk van Leandros Ntolas ligt nu juist in het feit dat hij ons op wonderlijke wijze laat kijken naar een vermogen dat ons zo vertrouwd is. Hij nam het verhaal van St. Oda als vertrekpunt voor een van de werken die hij in Odapark toont. Zij werd blind geboren, maar kreeg haar gezichtsvermogen terug terwijl zij op bedevaart was. De afwezigheid van het kijkvermogen is bijna onvoorstelbaar voor degenen die van geboorte af kunnen zien. De werken die hij toont wakkeren ons voorstellingsvermogen aan. Wat verschijnt er op ons netvlies als we niet kunnen zien? Hoe is het om weer te kunnen zien na blind te zijn geweest?

Leandros Ntolas / °1992 Athene / 2018 Master of Music in ArtScience - ArtScience Interfaculty, KABK Den Haag / 2015 Bachelor of Fine Arts in Sculpture, Athens School of Fine Arts (ASFA) / www.leandrosntolas.com /

Lisa Šebestíková heeft zich voor haar sculpturen laten inspireren door het oorspronkelijke duinlandschap waarin Odapark zich bevindt. De wijze waarop stuifzand zich verplaatst vormde het uitgangspunt voor haar installatie. Zij heeft afdrukken van de duinen gemaakt. Hiermee geeft zij uitdrukking aan de afwezigheid van een gestalte. Deze omkering kenmerkt haar manier van werken. Zij houdt ervan te spelen met vertrouwdheden en vanzelfsprekendheden. De verwachtingen van de bezoeker op subtiele wijze bespelen kan zij als geen ander. Met haar minimale ingrepen zet zij de toeschouwer aan de ruimte te verkennen en de daarin aangebrachte veranderingen te ontdekken.

Lisa Šebestíková / °1988 Enschede / 2012 Bachelor of Fine Arts, ArtEZ Enschede / 2008 SUPŠ Secondary school for Arts and Crafts, Praag / www.lisasebestikova.com /

Grafisch ontwerp

Inge Korten